CGTN muhabiri Cao Beidan'ın haberine göre, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, 1 Eylül’de Tianjin kentinde düzenlenen Shanghai İşbirliği Örgütü Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, Küresel Yönetişim İnisiyatifi’ni ortaya koydu. Bu inisiyatif kapsamında “egemen eşitlik”, “uluslararası hukuka saygı”, “çok taraflılığın izlenmesi”, “insan merkezli yaklaşım” ve “eylem odaklılık” olmak üzere beş ilke öne sürüldü.

Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin ortaya koyulmasından bu yana geçen yaklaşık iki haftalık süreçte uluslararası medyaya bakıldığında, “Küresel Yönetişim İnisiyatifi”, en çok aranan kelimelerden oldu.

Peki bu küresel ilginin arkasında yatan neden nedir? Bunu zaman, durum ve insan olmak üzere üç boyuttan değerlendirmek yararlı olacak.

İnisiyatifin zamanlaması önemli

Küresel yönetişimin etkili olup olmaması, somut sorunları çözüp çözemediğine bağlıdır. Küresel Yönetişim İnisiyatifi, mevcut sorunları hedef alarak bu sorunlara somut çözümler getirmeyi amaçlıyor.

Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin temel ilkelerine bakıldığında, tamamında sorun odaklı bir yaklaşım sergilendiği görülüyor. Örneğin, “egemen eşitliği”nin savunulmasının temel önkoşul olarak belirlenmesi, büyük küçük, güçlü zayıf, zengin yoksul fark etmeksizin tüm ülkelerin uluslararası meselelere eşit katılım hakkına sahip olduğunu vurguluyor.

"Uluslararası hukuka saygı gösterilmesi" ve "çok taraflılığın izlenmesi"nin vurgulanması, bazı büyük güçlerin "aile reisi kuralları" ve tek taraflı yaklaşımlarına güçlü bir engel oluşturuyor.

"Eylem odaklılık" ise küresel yönetişimin tüm ülkelerin, özellikle de gelişmekte olan ülkelerin endişe duyduğu pratik sorunlara çözüm getirmesine vurgu yapıyor.

İnisiyatif, çağın eğilimine uygun

Küresel yönetişimin etkili olup olmaması, aynı zamanda çağın eğilimine ayak uydurup uzun vadeli planlamalar yapıp yapmadığına bağlıdır.

Günümüzde, uluslararası güç dengelerinde derin değişiklikler meydana geldi. Yükselen pazarlar ve çok sayıda gelişmekte olan ülke genel olarak yükseliş gösteriyor. Bu eğilim, modern çağın başlangıcından bu yana uluslararası güç dengelerindeki en devrimci değişiklik. Ancak mevcut uluslararası mekanizmalara bu derin değişim yansımış değil. Bu da gelişmekte olan ülkelerin yetersiz olarak temsil edilmesine ve yeterince söz sahibi olamamasına neden oluyor.

Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin içerdiği "egemen eşitlik", "uluslararası hukuka saygı", "çok taraflılığın uygulanması" gibi önemli kavramlar, Küresel Güney'in sesini daha güçlü kılmayı amaçlıyor. Bu nedenle, özellikle Küresel Güney ülkelerinin inisiyatife yönelik tepkisi coşkulu oldu.

İnisiyatif, halkların arzusunu yansıtıyor

Küresel yönetişim, en nihayetinde tüm ülkelerin halklarının güzel yaşama olan arzularını gerçeğe dönüştürmeyi, herkesin varlık ve refah içinde yaşadığı bir dünyayı birlikte inşa etmeyi amaçlıyor.

Küresel Yönetişim İnisiyatifi, insanı merkeze alan bir yaklaşımı savunuyor ve tüm ülke halklarının küresel yönetişimin temel katılımcıları ve faydalanıcıları olması gerekliliğini vurguluyor. Tüm halklar için güven ve istikrar yönünde beklentiler sunan bu değerlerin geniş destek görmesi de çok doğal.

Gelecek aşamada küresel yönetişim nasıl reform geçirip mükemmelleştirilecek? Çin’in bu konudaki öngörüsü şöyle: Uluslararası toplum, BM, ilgili uluslararası örgütler ve bölgesel, alt-bölgesel çok taraflı mekanizmalara dayanarak güçlerini birleştirmeli, küresel finans yapısına yönelik reform, yapay zeka, iklim değişikliği, ticaret ve uzay gibi aciliyeti öne çıkan konulara öncelik vermeli, BM’nin "Gelecek Sözleşmesi"nin hayata geçirilmesini desteklemelidir. Bu, Çin’in Küresel Yönetişim İnisiyatifi’ni ortaya koyması, ayrı bir sistem kurma niyetinde olmadığını, aksine mevcut uluslararası sistem ve uluslararası mekanizmaların uygulama gücünü ve etkinliğini artırmayı, bunların tüm ülkelerin özellikle de gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarına daha iyi hizmet etmesini amaçladığını net bir şekilde gösteriyor.

Geleceğe bakıldığında, uluslararası durum ne yönde değişirse değişsin, Çin BM merkezli uluslararası sistemi ve uluslararası hukuk temelli uluslararası düzeni kararlılıkla koruyacak, kararlılıkla tarihin doğru tarafında kalarak tüm taraflarla birlikte küresel yönetişim sistemini daha iyileştirecek, insanlığın kader birliğinin inşasını destekleyecek ve insanlığın barış ve kalkınmasına dair yüce dava uğrunda durmaksızın çaba sarf edecek.